Μιλούν για την Ναταλία > Δημήτρης Πικιώνης

Η έκθεση της γλύπτριας Ναταλίας Κωνσταντινίδη-Μελά

Είναι τον καιρό εκείνο που η γλύπτρια άρχισε να καταπιάνεται με κάποια ανάγλυφα σε μάρμαρο που παρίσταναν τον κλέφτη του ‘21 σ’ όλη του τη δόξα της νιότης και της αντρείας. Ήταν κι αυτό ένα από τα έμμο­να θέματά της, που ολοένα το δούλευε αναζητώντας έναν ανώτερο βαθμό έκφρασης. Και πόσο ωρίμασε μέσα της το ίνδαλμα αυτής της μορφής τ’ αποδεικνύει η σειρά των παλικαριών της τελευταίας της έκθεσης, για τα οποία θα μιλήσω παρακάτω (...)

Δύο ειδών είναι τα εκθέματα της Ναταλίας Μελά-Κωνσταντινίδη εις την έκθεση της: Εκείνα που απεικονίζουν το πανάκριβο θέμα που φώλιαζε εις το βάθος της ψυχής της και που εις την επιτέλεσή του γυρίζει και τώρα και θε να ξαναγυρίζει αέναα και εις το μέλλον: Εννοώ το αείζωο σύμβολο της ρωμιοσύνης: το παλικάρι.

Τα επίλοιπα είναι είτε αφηρημένα αντικείμενα συντεθειμένα από αντικείμενα ατέρμονης χρείας της επίγειας ζωής μας όσα χάλκευε από αιώνες ο άνθρωπος απ’ τον καιρό του χωλού θεού, του Ηφαίστου, ως τα τώρα, ως το τέλος της ανθρώπινης ζωής.

Είναι ακόμα και κάποια άλλα, μιμήματα ελεύθερα, με ισχυρή πλην νόμιμη αναγωγή, εκείνη μ’ άλλους λόγους που είναι σύμφωνη με τους αΐδιους νόμους του κόσμου. Αυτούς που, όπως έλεγε ο Γκαίτε, δεν θα μπορούμε να τους γνωρίσουμε αλλιώς παρά με το αίσθημα του ωραίου, που φύτεψε ο Θεός μέσα μας.

Δε θε να περιπλακώ εις τις διαλεκτικές συζητήσεις που είναι μόδα του καιρού μας. Συζήτησες που κατεδίκασε στην εποχή του και ο σοφός που ανάφερα παραπάνω, λέγοντας πως σ’ά λλο τίποτα δε συντελούνε παρά να χάνουμε καιρό.

«Εγώ», έλεγε, «προτιμώ να μιμούμαι τη Φύση που πλάθει μορφές» ... Δε θα’ θελα, λέω, από μια αίσθηση μέτρου να εκταθώ εις τη θεώρηση τούτη για πράγματα άλλωστε που είναι μάλλον – αρκεί να’ χουμε κάποια φαντασία – αυτονόητα, αντίς να δογματίζουμε άσκοπα. Για κανένα λόγο δε θα’ θελα να φαντασθώ την υπέρμετρη θέση που πήραν τα μάταια αυτά πράγματα μέσα εις το κρανίο μας. Κι αυτό τόσο περισσότερο όσο είμαστε όλοι μας υπόλογοι για τ’ απείρως σημαντικότερο, εννοώ τ’ ανεξόφλητα χρέη μας για το διπλανό μας, που συνιστούν το γραμμάτιο των ηθικών χρεών έναντι του Πλάστη.

Αλλ’ ας σταθούμε τώρα για λίγο εμπρός σ’ αυτά τα πανώ που παρασταίνουν της νιότης – της ελληνικής – τα πρωτάτα. Εδώ – στα όρθια –παραφαίνεται το παλικάρι στη στάση που παίρνει κατά την εμφάνιση του, σ’ άλλα – τα οριζόντια – παραφαίνεται ξαπλωμένο νεκρό απάνω στο ανθόσπαρτο πεδίο. Αλλά πόσο εδώ η ένταση της έκφρασης έχει προχωρήσει σε σχέση με τα παλαιότερα, επάνω στο ίδιο θέμα, έργα της: Συντρέχει άραγε στο αποτέλεσμα τούτο κι η νέα ύλη της μίμησης που χρησιμοποίη­σε στα έργα ταύτα η γλύπτρια εκτός από του νου και της ψυχής την ωρίμανση;

Τους ήρωες τούτους τους χαρακτηρίζει έκφραση βαθιά, πάθος διάπυρο! Και εκείνα πάλι τα ηρωικά κορμιά στον κάμπο ξαπλωμένα που παρασταίνονται στα οριζόντια πλαίσια; Η μνήμη μου μ’ έφερε χρόνια πίσω στο ’12 όπου ένα απόγευμα – φτάνοντας το Σώμα μας ολίγο ύστερα απ’ τη μάχη των Λαζαράτων – αντίκρισα το πεδίο της μάχης σπαρμένο από πλήθος κορμιά ελληνικά ντυμένα όλα με τη στολή της ανακτορικής φρουράς (γιατί φαίνεται δεν περίσσευαν της Επιμελητείας άλλες στολές από χακί) Θεέ μου, εφάνταζαν τόσο ωραίοι, η «απέραντη γαλήνη του θα­νάτου» στα πρόσωπά των, ωραίοι ως αρχάγγελοι, για φτερά, τα πλουμισμένα απανωμάνικά τους. Παρόμοια ωραίοι είναι κι οι ήρωες της Νατα­λίας Κωνσταντινίδη δουλεμένοι με στοχαστικότητα και τόλμη (...)

Απόσπασμα (Ζυγός, Φλεβάρης, Μάρτης ’63, τεύχος 87-88)

<< Μιλούν για την Ναταλία ||  Νέλλη Ανδρικοπούλου >>